Η Επιτροπή προτείνει ολοκληρωμένη παρακολούθηση για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας των ευρωπαϊκών δασών

Η Επιτροπή προτείνει κανονισμό για την παρακολούθηση των δασών, ο οποίος θα καλύψει τα υφιστάμενα κενά στις πληροφορίες σχετικά με τα ευρωπαϊκά δάση και θα δημιουργήσει μια ολοκληρωμένη βάση γνώσεων για τα δάση, ώστε να μπορέσουν τα κράτη μέλη, οι ιδιοκτήτες δασών και οι διαχειριστές δασών να ανταποκριθούν καλύτερα στις αυξανόμενες πιέσεις που ασκούνται στα δάση και να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα των δασών.

Τα δάση αποτελούν βασικό σύμμαχο για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της απώλειας βιοποικιλότητας και είναι ζωτικής σημασίας για την άνθηση των αγροτικών περιοχών και της βιοοικονομίας. Δυστυχώς, τα δάση της Ευρώπης υφίστανται πολλές και διαφορετικές πιέσεις, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής και της μη βιώσιμης ανθρώπινης δραστηριότητας. 

Η καλύτερη παρακολούθηση θα δώσει τη δυνατότητα ανάληψης δράσης για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των δασών απέναντι στις διασυνοριακές απειλές των επιβλαβών οργανισμών, των ξηρασιών και των δασικών πυρκαγιών, που επιδεινώνονται από την κλιματική αλλαγή, θα δώσει τη δυνατότητα ανάπτυξης νέων επιχειρηματικών μοντέλων, όπως η ανθρακοδεσμευτική γεωργία, και θα στηρίξει τη συμμόρφωση με τη συμφωνηθείσα νομοθεσία της ΕΕ. Τέλος, θα συμβάλει στην ενίσχυση της ικανότητας των δασών να εκπληρώνουν τις πολλαπλές περιβαλλοντικές και κοινωνικοοικονομικές λειτουργίες τους, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου τους ως φυσικών καταβοθρών άνθρακα.

Καλύτερα δεδομένα, βελτιωμένη ανθεκτικότητα, νέες οικονομικές ευκαιρίες

Το πλαίσιο παρακολούθησης θα καταστήσει εφικτή τη συλλογή και την ανταλλαγή έγκαιρων και συγκρίσιμων δασικών δεδομένων που λαμβάνονται μέσω συνδυασμού τεχνολογίας γεωσκόπησης και μετρήσεων εδάφους. Με βάση τις υφιστάμενες εθνικές προσπάθειες, το πλαίσιο θα προσφέρει καλύτερα δεδομένα και γνώσεις για τη λήψη αποφάσεων και την εφαρμογή της πολιτικής, καθώς επίσης πιο επίκαιρες πληροφορίες σχετικά με τις φυσικές διαταραχές και τις δασικές καταστροφές σε όλα τα κράτη μέλη.

Σήμερα, οι διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση των δασών και τη χρήση των δασικών πόρων και υπηρεσιών είναι διάσπαρτες και ελλιπείς, τα δεδομένα για τα δάση της ΕΕ είναι συχνά παρωχημένα και παράγονται με τη χρήση διαφορετικών ορισμών, με αποτέλεσμα σημαντικά κενά γνώσης. Οι ανακολουθίες αυτές θα αντιμετωπιστούν με ένα ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης.

Το πλαίσιο θα συμβάλει στη δημιουργία ολοκληρωμένης διακυβέρνησης των δασών, εξασφαλίζοντας τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και ενθαρρύνοντάς τα να καταρτίσουν μακροπρόθεσμα δασικά σχέδια, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις σχετικές διαστάσεις πολιτικής και την πολυλειτουργικότητα των δασών. Η πρόταση δεν εισάγει νέες άμεσες διοικητικές απαιτήσεις για τις επιχειρήσεις, τους ιδιοκτήτες δασών και τους δασοκόμους.

Το πλαίσιο θα αποφέρει οικονομικά οφέλη, καθώς θα στηρίξει τους διαχειριστές δασών στην εμπορία των υπηρεσιών οικοσυστήματος που προσφέρουν, όπως οι απορροφήσεις άνθρακα, βάσει του πλαισίου πιστοποίησης της απορρόφησης άνθρακα της ΕΕ. Με βάση πιο αξιόπιστα και προσβάσιμα δεδομένα, οι διαχειριστές και οι ιδιοκτήτες δασών θα είναι σε θέση να αξιοποιήσουν νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες που θα παράσχουν πρόσθετο εισόδημα, επεκτείνοντας παράλληλα την ανθρακοδεσμευτική γεωργία και συμβάλλοντας στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σ’ αυτήν. Ο νέος κανονισμός θα στηρίξει επίσης μια νέα αγορά για τους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένου μεγάλου αριθμού ΜΜΕ και καινοτόμων νεοφυών επιχειρήσεων.

Τέλος, η πρόταση θα υποστηρίξει την εφαρμογή άλλης βασικής νομοθεσίας, όπως είναι ο κανονισμός LULUCF, η οδηγία για τους οικοτόπους και η οδηγία για τα πτηνά, ο κανονισμός για την αποψίλωση των δασών, καθώς επίσης η πιστοποίηση της απορρόφησης άνθρακα και το νομοθέτημα για την αποκατάσταση της φύσης, μόλις εγκριθούν από τους συννομοθέτες. 

Στο πλαίσιο των ευρύτερων εργασιών της στο πλαίσιο της δασικής στρατηγικής της ΕΕ, η Επιτροπή ενέκρινε επίσης σήμερα πρόταση για επικαιροποιημένη δασική διακυβέρνηση της ΕΕ, η οποία αποσκοπεί στη δημιουργία μιας ανανεωμένης, συμπεριληπτικής και διεπιστημονικής ομάδας εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών, αρμόδιας για όλα τα θέματα δασών και δασοκομίας, η οποία θα αντικατοπτρίζει όλους τους περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς στόχους της δασικής στρατηγικής της ΕΕ.

Διαχείριση των αυξανόμενων πιέσεων στα δάση

Η πρόταση εντάσσεται στο πλαίσιο αντιμετώπισης των αυξανόμενων πιέσεων που ασκούνται στα δάση. Η Επιτροπή δημοσιεύει σήμερα έκθεση σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική το 2022, η οποία καταδεικνύει ότι το 2022 κάηκαν σχεδόν 900 000 εκτάρια γης στην ΕΕ, ποσοστό που αντιστοιχεί περίπου στο μέγεθος της Κορσικής. 

Για τρίτη συνεχή χρονιά, πρωτοφανείς δασικές πυρκαγιές προκάλεσαν μεγάλες περιβαλλοντικές και οικονομικές ζημίες στην ΕΕ και τραγικές απώλειες ανθρώπινων ζωών. Μπορεί οι περισσότερες πυρκαγιές (96 %) να προκαλούνται από ανθρώπινες ενέργειες, ωστόσο επιδεινώνονται από τις ενισχυμένες συνθήκες κινδύνου πυρκαγιάς τις οποίες δημιουργεί η κλιματική αλλαγή. Πρόκειται για προειδοποιητικό μήνυμα σχετικά με το τι μπορεί να επιφέρει η υπερθέρμανση του πλανήτη τα επόμενα χρόνια, καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται και οι ξηρασίες γίνονται εντονότερες σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Η έκθεση καταδεικνύει επίσης ότι τα μέτρα πρόληψης παίζουν σημαντικό ρόλο στη μείωση της συχνότητας και των επιπτώσεων των δασικών πυρκαγιών και ότι η επικαιροποίηση των γνώσεων είναι καίριας σημασίας για τη διασφάλιση της πρόληψης.

Επόμενα βήματα

Η πρόταση θα εξεταστεί τώρα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας.

Ιστορικό

Τα δάση παρέχουν ανεκτίμητα περιβαλλοντικά, κλιματικά και κοινωνικοοικονομικά οφέλη. Λειτουργούν ως κόμβοι και οικότοποι βιοποικιλότητας, απελευθερώνουν οξυγόνο και φιλτράρουν τον αέρα, ρυθμίζουν τις ροές υδάτων, αποτρέπουν τη διάβρωση και είναι απαραίτητα για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τον μετριασμό της. Αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο της μετάβασης σε μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη, της κυκλικής βιοοικονομίας και μιας υγιούς κοινωνίας.  Σύμφωνα με μελέτες της Επιτροπής, οι εκτεταμένες αλυσίδες αξίας που βασίζονται στα δάση παρέχουν πρώτες ύλες όπως είναι το ξύλο, τα τρόφιμα, τα ιαματικά φυτά, ο φελλός και η ρητίνη και στηρίζουν επί του παρόντος 4,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην ΕΕ.

Ωστόσο, πολλά δάση στην ΕΕ δεν βρίσκονται σε καλή κατάσταση συνολικά. Πάσχουν από την απώλεια βιοποικιλότητας και πλήττονται σε μεγάλο βαθμό από την κλιματική αλλαγή, εξαιτίας της οποίας επιδεινώνονται και συσσωρεύονται άλλες καταστροφικές πιέσεις, όπως οι επιβλαβείς οργανισμοί, η ρύπανση και οι ασθένειες. Η κλιματική αλλαγή οδηγεί επίσης σε συνθήκες όπως οι μεγάλες περίοδοι ξηρασίας και θερμότητας που είναι πιθανό να αυξήσουν την έκταση και την ένταση των δασικών πυρκαγιών στην ΕΕ τα επόμενα έτη. Οι συνέπειες επιβαρύνουν ολοένα και περισσότερο τη σταθερότητα και την παραγωγικότητα των δασών, ενώ παράλληλα αυξάνεται η ζήτηση για δασικά προϊόντα και υπηρεσίες. 

Οι εκθέσεις που υποβάλλονται από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του κανονισμού για τη χρήση γης, την αλλαγή χρήσης γης και τη δασοπονία (LULUCF) δείχνουν ότι σε αρκετές βασικές περιοχές σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση τα δάση ως φυσική καταβόθρα άνθρακα μειώνονται. Σε ορισμένες περιοχές, τα δάση έχουν καταστεί πηγή εκπομπών CO₂ .

Η ΕΕ, για να παραμείνει σε καλό δρόμο, πρέπει να ενισχύσει την ανθεκτικότητα των φυσικών οικοσυστημάτων και την ικανότητά τους να μας βοηθήσουν να προσαρμοστούμε στην κλιματική αλλαγή, καθώς επίσης να διατηρήσει την παραγωγική τους ικανότητα να διασφαλίζουν διαρκή επισιτιστική και υλική ασφάλεια.

Οι σημερινές πρωτοβουλίες και οι στόχοι τους βασίζονται σε λύσεις που παρέχονται από τη φύση, τον καλύτερο σύμμαχό μας στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Θα βοηθήσουν την ΕΕ να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα αυξάνοντας τον όγκο του άνθρακα που απορροφάται από φυσικές καταβόθρες. Αυτό θα συμβάλει επίσης στην τήρηση των διεθνών δεσμεύσεων της ΕΕ τόσο βάσει της συμφωνίας του Παρισιού όσο και βάσει του πλαισίου για τη βιοποικιλότητα Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ.

Δελτίο τύπου

About The Author